De stelsels van tijdskrediet, thematische verloven en loopbaanonderbreking hebben als hoofddoel een betere combinatie van het beroeps- en het privéleven mogelijk te maken. In 2002 werd het stelsel van loopbaanonderbreking voor werknemers en werkgevers uit de privésector omgezet naar een stelsel van tijdskrediet. Naast die twee stelsels bestaan er ook vier vormen van thematisch verlof die gemeenschappelijk zijn voor de openbare en de private sector: het ouderschapsverlof, het verlof voor medische bijstand, het verlof voor palliatieve zorgen en het verlof voor mantelzorg.
Trend 2023
Het aantal personen dat uitkeringen voor loopbaanonderbreking, tijdskrediet of thematisch verlof kreeg, steeg dan weer met meer dan 5.000 eenheden. Gemiddeld waren er in 2023 238.936 personen die uitkeringen ontvingen in een van de stelsels voor loopbaanonderbreking (233.433 in 2022).
| Jaar | Tijdskrediet | Thematische verloven | Loopbaanonderbreking | Totaal |
|---|---|---|---|---|
| 2019 | 107.392 | 88.299 | 53.676 | 249.367 |
| 2020 | 95.000 | 109.743 | 47.303 | 252.046 |
| 2021 | 90.938 | 98.633 | 41.556 | 231.127 |
| 2022 | 88.808 | 107.488 | 37.137 | 233.433 |
| 2023 | 89.723 | 115.007 | 34.207 | 238.936 |
| Evolutie 2019-2023 |
-16,5 % | +30,2 % | -36,3 % | -4,2 % |
Het aantal uitkeringsgerechtigden met een gewone loopbaanonderbreking daalt met 7,9%. Er werden in 2023 gemiddeld 34.207 onderbrekingsuitkeringen per maand betaald. Als we vergelijken met 2019, zien we een daling van 36,3%.
Het aantal uitkeringsgerechtigden met tijdskrediet kende de laatste jaren een dalende trend. In 2023 was er voor het eerst echter weer een lichte stijging. Het aantal uitkeringsgerechtigden bedraagt 89.723 in 2023, d.i. een stijging met 1,0% in vergelijking met 2022. In vergelijking met 2019 werden 16,5% minder uitkeringsgerechtigden met tijdskrediet geteld.
In de stelsels van de thematische verloven zien we een stijging in 2023: het aantal uitkeringsgerechtigden nam toe met 7,0% op jaarbasis. In 2023 worden 30,2% meer onderbrekingsuitkeringen voor thematisch verlof betaald dan in 2019. Het relatieve belang van de thematische verloven in het totaal van de uitkeringsgerechtigden is dan ook gestegen van 35,4% in 2019 tot 48,1% in 2023.
Loopbaanonderbreking
Het aantal onderbrekingsuitkeringen in het kader van loopbaanonderbreking daalt in 2023 met 7,9% op jaarbasis, wat overeenkomt met een afname van 2.930 uitkeringen per maand. Het aantal onderbrekingen zonder uitkering blijft stabiel.
Profiel
Als we de verhoudingen van de uitkeringsgerechtigden bekijken volgens leeftijdsklasse en stelsel, valt het op dat het grotendeels gaat om 50-plussers (75,8% van de gevallen), vaak in een stelsel eindeloopbaan (67,2% van de gevallen). Iets meer dan de helft van de gevallen betreft een onderbreking met 1/5 (54,6%). Het merendeel van de uitkeringsgerechtigden zijn vrouwen (69,6%).
Tijdskrediet
In het tijdskrediet voor de werknemers van de private sector neemt het gemiddelde aantal uitkeringsgerechtigden in 2023 licht toe op jaarbasis met 1,0% of 914 uitkeringsgerechtigden per maand.
Ten opzichte van 2019 zien we een daling van 16,5% van de uitkeringstrekkers met tijdskrediet.
Profiel
Als we de verdeling voor 2023 bekijken volgens profiel, stellen we vast dat 75,7% van de uitkeringsgerechtigden uit het Vlaams Gewest komt, 65,2% 50 jaar en ouder is, 76,9% een vermindering van de arbeidstijd met 1/5 verkiest en 61,8% zich in een stelsel eindeloopbaan bevindt. De vrouwen zijn in de meerderheid met een aandeel van 53,4%, al neemt dat wel af t.o.v. 2019.
Thematische verloven
Naast tijdskrediet en loopbaanonderbreking bestaan er nog vier vormen van thematisch verlof die zowel in de private als in de openbare sector van toepassing zijn, namelijk het ouderschapsverlof, het verlof voor medische bijstand, palliatief verlof en het verlof voor mantelzorg. Het ouderschapsverlof is veruit het populairst onder de thematische verloven met 93.876 fysieke eenheden in 2023.
| Stelsel | 2019 | 2022 | 2023 | Evolutie 2019-2023 |
|---|---|---|---|---|
| Ouderschapsverlof | 68.688 | 86.310 | 93.876 | +36,7 % |
| Medische bijstand | 19.276 | 20.578 | 20.496 | +6,4 % |
| Palliatieve Zorgen | 344 | 328 | 339 | -1,3 % |
| Mantelzorg | 0 | 273 | 296 | / |
| Totaal | 88.299 | 107.488 | 115.007 | -19 % |
Ouderschapsverlof stijgt
Het ouderschapsverlof met uitkering kent een stijging op jaarbasis van 8,8%. Die stijging doet zich voor in alle gewesten en bij alle leeftijdsklassen. De stijging is er bij beide geslachten, maar is meer uitgesproken bij de mannen (+12,3%) dan bij de vrouwen (+6,8%). Wat betreft het regime, is de stijging het grootst voor de vermindering met 1/10 (+21,6%).
Profiel
Het merendeel van de uitkeringsgerechtigden met een ouderschapsverlof is afkomstig uit het Vlaams Gewest (68,4%) en het gaat vooral om verminderingen van de arbeidstijd met 1/5 (51,0%). Volgens leeftijdsklasse valt daarentegen de oververtegenwoordiging op van het aantal uitkeringsgerechtigden van 30-49 jaar (88,2%), de voornaamste doelgroep van ouderschapsverlof. Ten slotte gaat het ook om een uitgesproken meerderheid van vrouwelijke uitkeringsgerechtigden (63,6%).
De 3 andere thematische verloven
De 3 andere thematische verloven - het verlof voor medische bijstand, het verlof voor palliatieve zorgen en het verlof voor mantelzorg - kennen op jaarbasis een lichte daling met 0,2%. Die daling is hoofdzakelijk afkomstig van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In het Waals Gewest is er wel nog een stijging met 5,6%. In het Vlaams Gewest blijven de cijfers stabiel. Bij de vrouwen zien we een stijging (+2,0%), bij de mannen een daling (-4,9%).
In vergelijking met 2019 is er een stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden met 7,8%. Die stijging is volledige afkomstig van het Vlaams Gewest (+9,1%). Bij de andere gewesten neemt het aantal lichtjes af. Wat het geslacht betreft zien we een sterkere toename bij de vrouwen (+9,5%) dan bij de mannen (+4,1%). Het aantal uitkeringsgerechtigden jonger dan 30 jaar daalt (-13,8%) bij de 50-plussers is er een sterke stijging met 11,5%. De halftijdse onderbreking kent een sterke stijging met 18,1%.
Het merendeel van de uitkeringsgerechtigden is afkomstig uit het Vlaams Gewest (92,3%) en het gaat vooral om verminderingen van de arbeidstijd met 1/5 (48,7%) of om een halftijdse onderbreking (41,3%). Volgens leeftijdsklasse valt de oververtegenwoordiging op van het aantal uitkeringsgerechtigden van 50 jaar en meer (66,0%). Ten slotte gaat het ook om een uitgesproken meerderheid van vrouwelijke uitkeringsgerechtigden (68,9%).